moravska galerie v brně International Visegrad fund

J. Schreiber & Neffen

      PROJECT cyfrowy model Książki i Katalogi firmie

Jesteś tutaj: Start » J. Schreiber & Neffen » Historia firmy

W drugiej połowie XIX wieku intensywnie rozwijał się morawski przemysł szklarski. Był to okres szybkich przeobrażeń rynku, co stwarzało nowe możliwości dla przedsiębiorców takich jak Josef Schreiber, którego firma wkrótce zaczęła zajmować jedną z kluczowych pozycji na terenie monarchii Austro-Węgierskiej.  

Josef Schreiber Senior, założyciel firmy, pochodził z rodziny rolników i rzeźników, żyjącej w  wiosce Dub na Morawach. Schreiber zdobył wykształcenie w zakresie szlifowania szkła i od 1844 roku prowadził własny zakład w Wiedniu. Jego firma rozwijała się bardzo szybko i wkrótce  zatrudnił do pomocy swojego bratanka, również Josefa, a następnie również jego kuzynów, Eduarda i Maxmiliána Göpferts. Podczas gdy "Wiedeński Wujek", jak nazywano Josefa Schreibera Seniora, prowadził w Wiedniu dobrze prosperujący interes, jego młody imiennik podróżował po świecie i zdobywał wiedzę z zakresu technik wytwarzania i zdobienia szkła.

Po powrocie zatrzymał się na jakiś czas w miejscowości Loukov, gdzie ożenił się z córką swojego pracodawcy, mistrza szklarskiego Gerhardta.

Pierwszą hutą szkła Schreibera była huta Rapotin na terenie posiadłości Lichtensteinów w miejscowości Velké Losiny. Dwudziestego siódmego maja 1857 roku podpisana została umowa najmu, a dyrektorem tejże huty został Josef Schreiber Junior. Pierwotnie huta produkowała głównie szkło okienne, jednak wkrótce poszerzyła zakres swojej działalności o szkło kryształowe i barwne, które stało się ważnym produktem eksportowym, popularnym szczególnie w Anglii i Stanach Zjednoczonych. W następnych latach rodzina Schreiberów weszła w posiadanie kolejnych hut szkła, jednak to ta w Rapotínie pozostała głównym ośrodkiem w całym okresie działalności firmy.

Zapotrzebowanie na produkty szklane stale rosło, co pozwalało rozwijać firmę. Zaowocowało to wynajęciem hut szkła na pograniczu Moraw i obecnej Słowacji, w miejscowościach Sv. Sidonie i Sv. Štěpán. Produkcja skupiona na szkle okiennym i butelkowym wkrótce wyparta została przez wytwarzanie kloszy i kominków do lamp naftowych.

 W tym czasie Josef Schreiber wystąpił do prokonsula Moraw z wnioskiem o przyznanie jego firmie oficjalnego statusu przedsiębiorstwa regionalnego.  Swoja prośbę motywował prowadzeniem wyżej wspomnianych hut oraz efektywnym zarządzaniem hutą szkła w Rapotinie. Rada miejska w Ołomuńcu wydała bardzo pozytywną opinie na temat jakości produktów oraz sposobu zarządzania prezentowanego przez Schreibera, czego następstwem było przyznanie dwudziestego czwartego stycznia 1860 roku jego firmie tytułu, o który ubiegał się właściciel. 

Huty szkła w Čejč i Na Posekanci w Czechach (huta Marienwald) zostały połączone z hutą w Vlárským průsmyku. Na początku lat 60. XIX wieku, Schreiberowie zakupili budynki dawnej papierni w okolicach miejscowości Světlá nad Sázavou  i przebudowali je, tworząc szlifiernię Josefodol. Następnie kupili również szlifiernie w Karlovie i Františkodole, w których produkowano luksusową zastawę stołową.

W 1865 r. Josef Schreiber Senior przekazał zarządzanie firmą swojemu bratankowi Josefowi i braciom Eduardowi i Maximilianowi Göpfertsom. W ten sposób powstała firma "J.Schreiber & Neffen" z siedzibą w Wiedniu. Sukces firmy wynikał głównie z wysokiej jakości produktów, nie bez znaczenia pozostawały jednak również umiejętności handlowców odpowiedzialnych przede wszystkim za główny oddział na Lichtensteinstrasse 22/24 oraz filię na Tegetthofstrasse 3 w Wiedniu, ale którzy prowadzili również działalności we wszystkich najważniejszych centrach handlowych Europy i świata, w Budapeszcie, Paryżu, Pradze, Berlinie, Hamburgu, Londynie, Bukareszcie, Aleksandrii, Kairze i wielu innych. Schreiberowie wystawiali swoje produkty i zdobywali nagrody na krajowych i światowych wystawach, prezentowali zarówno doskonale wykonane produkty tradycyjne, jak również nowinki w zakresie wytwarzania szklanych serwisów i zastawy stołowej. Firma "J. Schreiber & Neffen" otrzymała Wyróżnienie Honorowe na Wystawie Światowej w Londynie w 1862 roku, oraz wiele nagród na kolejnych wystawach, m.in. w 1867, 1872 i 1873.

W latach 70. i 80. XIX wieku firma nadal znajdowała się w okresie intensywnego rozwoju.  Na Węgrzech Schreiberowie wynajęli hutę szkła Karolinenthal (1873), a wkrótce (1874) wybudowali również hutę niedaleko miejscowości Uhrovec. W procesie zdobienia produktów wykorzystywali  techniki szlifowania, matowania, trawienia i rytowania. Obok szkła kryształowego, coraz ważniejsze stawało się szkło oświetleniowe, co miało oczywiście związek z popularyzacją oświetlenia naftowego, gazowego, a ostatecznie elektrycznego. 

Kolejna huta oraz szlifiernia Schreiberów powstała z przebudowy rafinerii cukru w południowomorawskiej wsi Jaronovice w 1875 roku. Złoża węgla brunatnego z pobliskiej kopalni doskonale nadawały się do opalania pieców szklarskich zarówno w hucie w Jaronovicach, jak również w “Maxovej Hucie” (Maxova  Hut) i  “Jindřichovej Hucie” (Jindřichova Hut) w Dubňanach i Lužicach koło Hodonína.

Dobra sytuacja samej firmy jak i korzystne warunki celne spowodowały, że Schreiberowie zdecydowali się na rozszerzenie działalności poza granice kraju. Pod koniec 1879 roku kupili hutę szkła w Fürstenbergu w Prusach, a kilka lat później, w 1899 roku, znajdującą się w pobliżu hutę w Briesen, ostatecznie w 1883 roku również polska hutę w Ząbkowicach Śląskich.

W 1882 Schreiberowie świętowali dwudziestopięciolecie huty w Rapotinie, połączone z jubileuszem istnienia firmy, co było doskonałym momentem na podsumowanie dotychczasowej działalności. Według J. Barta firma posiadała wówczas piętnaści hut i rafinerii, zatrudniała dwa tysiące pracowników fizycznych, stu sprzedawców i wprowadziła na rynek ponad trzy tysiące produktów o niezwykle zróżnicowanym wzornictwie. Ostatnim etapem jej rozwoju było zakupienie w 1890 roku przez Josefa Schreibera Juniora dużego obiektu w miejscowości Lednické Rovne koło Trenčína, na terenie obecnej Słowacji. W ciągu dwóch lat powstała tam huta, która zaopatrywała krajowy i zagraniczny rynek w najlepszej jakości serwisy ze szkła szlifowanego, rytowanego, trawionego, zdobionego pantografem, jak również w kominki lamp, butelki i serwisy ze szkła prasowanego.

Rozwój firmy wymagał nieustannych inwestycji, które rodzinie Schreiberów coraz trudniej było finansować. Pod koniec lat 90. XIX wieku (1897) brak środków spowodował konieczność utworzenie nowej spółki akcyjnej pod nazwą „Glashüttenwerke vormals J. Schreiber & Neffen / Glass-Works, dawniej  J. Schreiber & Neffen” z siedzibą w Wiedniu. Coraz więcej udziałów trafiało w ręce przypadkowych osób, które stopniowo stawały się właścicielami firmy, należeli do nich m.in. dr Kreidl, K. Rosenzweig/Rosen itp. Ostatnią hutą pozostającą w rękach rodziny Schreiberów była ta w miejscowości Lednicke Rovne, która pozostała własnością Jesefa Schreibera Juniora. Jednak w 1909 roku, w dwa lata po jego śmierci, i ona została ostatecznie sprzedana. Wówczas to jedynie dwóch członków rodziny Schreiberów pracowało w firmie zarządzanej przez nowego właściciela: Alfred Schreiber, syn Josefa Schreibera Juniora oraz jego brat Rupert, który pozostawał dyrektorem huty Lednicke Rovne do 1911 roku.

W ten sposób skończyła się ponad pięćdziesięcioletnia historia jednej z rodzin szklarskich, jakkolwiek firma "Huta Szkła, dawniej J. Schreiber & Neffen" nadal starała się podtrzymywać jej dziedzictwo i reputacje.